Toekomst van het onderwijs

Het rommelt al tijden in het hoger onderwijs in  Nederland. Niet verwonderlijk, aangezien het een flinke kostenpost (32 miljard in 2011) is. Aan de andere kant heeft een land als Nederland het ook op zich genomen  om een kenniseconomie te zijn (nouja… het staat mooi op powerpoint presentaties, net als ‘social media’, ‘integration’, ‘cradle-to-cradle’ en ‘duurzaam’), en dan helpt het niet om onnodig hoge drempels op te werpen voor mensen die graag kennis zouden verkrijgen.

Deze combinatie van ontmoedigen en aanmoedigen leidt tot rare (en vaak contraproductieve) regelingen. Nogal logisch, als je een stapje achteruit doet en naar de huidige gang van zaken kijkt: De opleidingsinstituten die diploma’s uitreiken zijn dezelfde intsanties die de opleiding verzorgen. Daarnaast klussen ze vaak ook nog bij als onderzoeksinstantie. Deze drie-eenheid kan haast niet anders dan conflicten in prioriteiten opleveren. Op persoonlijk niveau (“Onderwijs geven? Ik ben met mijn onderzoek bezig!”), maar nog veel ernstiger: op beleidsniveau (“Krijgen we per afgestudeerd persoon betaald? Dan laten we iedereen slagen!”).

De oplossing is dan ook simpel: Splits de drie onderdelen op. Een aparte instelling die examens afneemt en daar diploma’s aan koppelt, een aparte instelling die onderwijs verzorgt en een instelling die onderzoek doet.

Als een onderzoeker bij wil klussen door studenten onderwijs te geven is dat prima, dat doen ze nu ook al (soms tegen hun zin in). Het onderwijs kan in zo’n geval prima door een markpartij geregeld/bemiddeld worden (iets wat nu ook al op middelgrote schaal plaatsvindt door studie-begeleidingsbedrijven). Willen ze enkel onderzoek doen? Ook prima. Een bepaald niveau voor je diploma waarborgen? Tentamens moeilijker maken. Zo heeft iedereen weer zijn prioriteiten juist, en is iedereen gelukkig.

Het enige dilemma blijft dan nog: wie van deze instellingen mag zich dan nog ‘Universiteit’ noemen…